Emin Karaca’nın yasaklanıp yok edilen kitapların hikayesini anlattığı “Vaaay Kitabın Başına Gelenler” çalışması Belge Yayınları’ndan çıktı. Kitapta, Tanzimat döneminden günümüze kadar yasaklanan, toplatılan, yakılan bazen de beraat eden kitapların hikayesi anlatılıyor.
12 bölüm halinde hazırlanan kitapta, Türkiye’de kitabın uzun tarihi, matbaanın kuruluşu, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında yasaklanan kitaplar başta olmak üzere tarihten bugüne kitap yasaklarını ele alınmış.
İlk yasak Komünist Manifesto
Emin Karaca’nın çalışmasında anlattığı ilk yasaklardan biri Karl Marx ve Fredrich Engels’in Komünist Parti Manifestosu. İlk Komünist Manifesto, Doktor Şefik Hüsnü tarafından 1923’te 1 Mayıs sebebiyle Türkçe’ye çevrildi. Ancak Doktor Şefik Hüsnü ve bir grup komünist yayımladıkları Manifesto’dan dolayı tutuklandı. Kitap da ilk yasaklı manifesto olarak tarihe geçti ve uzun yıllar boyunca yasaklı kitaplar listesinin ilk sırasında yer aldı.
Karaca, dönemlerin dışında cumhurbaşkanları dönemlerinde yasaklanan kitapları da ayrı başlık altında anlatıyor. Buna göre Mustafa Kemal döneminde; Franz Werfel’in ‘Musa Dağ’da Kırk Gün’, Kazım Karabekir’in ‘İstiklal Harbimiz ve Çerkez Alfabesi’ kitapları yasaklanmış.
İlk yasak Komünist Manifesto
Emin Karaca’nın çalışmasında anlattığı ilk yasaklardan biri Karl Marx ve Fredrich Engels’in Komünist Parti Manifestosu. İlk Komünist Manifesto, Doktor Şefik Hüsnü tarafından 1923’te 1 Mayıs sebebiyle Türkçe’ye çevrildi. Ancak Doktor Şefik Hüsnü ve bir grup komünist yayımladıkları Manifesto’dan dolayı tutuklandı. Kitap da ilk yasaklı manifesto olarak tarihe geçti ve uzun yıllar boyunca yasaklı kitaplar listesinin ilk sırasında yer aldı.
Karaca, dönemlerin dışında cumhurbaşkanları dönemlerinde yasaklanan kitapları da ayrı başlık altında anlatıyor. Buna göre Mustafa Kemal döneminde; Franz Werfel’in ‘Musa Dağ’da Kırk Gün’, Kazım Karabekir’in ‘İstiklal Harbimiz ve Çerkez Alfabesi’ kitapları yasaklanmış.
Beşikçi’nin tüm kitaplarına yasak
İsmet İnönü döneminde; Sabahattin Ali’nin ‘Sırça Köşk’, Rıfat Ilgaz’ın ‘Sınıf’ ve John Steinbeck’in ‘Bitmeyen Kavga’ kitapları yasaklardan nasibini almış.
Dostayevski’nin Bir Yazarın Günlüğü kitabı, Celal Bayar döneminde yasaklanan kitaplardan. Cemal Gürsel döneminde ise Babeuf’un ‘Devrim Yazıları‘, Musa Anter’in ‘Kımıl’, Kemal Badıllı’nın ‘Kürtçe Gramer’ ve Minorsky’in ‘Kürtlerin Menşei’ kitapları 1960’lı yıllarda yasaklanan kitaplar arasında yer almış.
Cevdet Sunay’ın Cumhurbaşkanı olduğu 1966 ve 1973 döneminde, Marx-Engels’in Komünist Manifestosu, yasaklı kitapların başında yer alıyor. Emin Türk Eliçin’in ‘Kemalist Devrim İdeolojisi’, Che Guavera’nın ‘Bolivya Günlüğü’, L. Lockwood’un ‘Fidel Konuşuyor’, Nazım Hikmet’in ‘Dört Hapishaneden’, Ehmedê Xanî’nin ‘Mem û Zîn’i yasaklanan kitaplardan bazıları. 1973-1980 dönemlerinde Fahri Korutürk’ün döneminde ise İsmail Beşikçi’nin Kürtlere ilişkin yazdığı tüm kitapları listede. Aynı zamanda Mahir Çayan’ın ‘Toplu Yazılar’, Şnurov’un ‘Türkiye Proletaryası’, Hasan Kıyafet’in ‘Çağdaş Çocuk Ansiklopedisi’, İbrahim Kaypakaya’nın ‘Bütün Yazıları’ da yasak.
Karaca, çalışmasında tüm kitapları yasaklanan İsmail Beşikçi’ye ise ayrı bir bölüm ayırmış. Beşikçi’nin kitapları, Turgut Özal ve Süleyman Demirel dönemlerinde de yasak.
Evren devri Nazi dönemi gibi
„Milyonlarca kitap yakıldı ya da kağıda dönüştürüldü, hangi birini verelim“ diye başlayan en uzun listenin olduğu dönem 1980 ve 1989 arasındaki dönem. Yani darbeci general Kenan Evren’in dönemine ait. Bu dönemde 50 dolayında yayınevi 500 dolayında kitapevi kapandı ya da kapatıldı. Yazı işleri müdürleri hakkında bin yıla yakın hapis cezaları istendi. Şimdilerde 20 bin ile ifade edilen yasak kitabın bir çoğu darbe döneminde yasak listesine alındı. Yazar, „Bu kitap katliamı ancak Almanya’daki Nazi dönemi ile kayıs edilebilir“ diyor.
Öcalan’ın bütün kitapları yasak
Abdullah Gül’ün cumhurbaşkanı olduğu 2007 yılında, George Jerjian’ın ‘Gerçek Bizi Özgür Kılacak’, Dora Sakayan’ın ‘Bir Ermeni Doktorun Anıları‘, Enis Batur’un ‘Elma’ ve Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın bütün kitapları yasaklanmış.
Kitabın önsözü Belge Yayınları sahibi Ragıp Zarakolu’nun kaleminden. Özellikle Kenan Evren Dönemi’nde Türkiye’de 50 dolayında yayınevi ve 500 dolayında kitabevinin kapandığını anlatan Zarakolu yazısını şöyle bitiriyor: “Cumhuriyetin en başından beri, kitapları ve yazarları yargılama, gazetecileri hapsetme alışkanlığından kolay kolay vazgeçilemediği ortada.”
İsmet İnönü döneminde; Sabahattin Ali’nin ‘Sırça Köşk’, Rıfat Ilgaz’ın ‘Sınıf’ ve John Steinbeck’in ‘Bitmeyen Kavga’ kitapları yasaklardan nasibini almış.
Dostayevski’nin Bir Yazarın Günlüğü kitabı, Celal Bayar döneminde yasaklanan kitaplardan. Cemal Gürsel döneminde ise Babeuf’un ‘Devrim Yazıları‘, Musa Anter’in ‘Kımıl’, Kemal Badıllı’nın ‘Kürtçe Gramer’ ve Minorsky’in ‘Kürtlerin Menşei’ kitapları 1960’lı yıllarda yasaklanan kitaplar arasında yer almış.
Cevdet Sunay’ın Cumhurbaşkanı olduğu 1966 ve 1973 döneminde, Marx-Engels’in Komünist Manifestosu, yasaklı kitapların başında yer alıyor. Emin Türk Eliçin’in ‘Kemalist Devrim İdeolojisi’, Che Guavera’nın ‘Bolivya Günlüğü’, L. Lockwood’un ‘Fidel Konuşuyor’, Nazım Hikmet’in ‘Dört Hapishaneden’, Ehmedê Xanî’nin ‘Mem û Zîn’i yasaklanan kitaplardan bazıları. 1973-1980 dönemlerinde Fahri Korutürk’ün döneminde ise İsmail Beşikçi’nin Kürtlere ilişkin yazdığı tüm kitapları listede. Aynı zamanda Mahir Çayan’ın ‘Toplu Yazılar’, Şnurov’un ‘Türkiye Proletaryası’, Hasan Kıyafet’in ‘Çağdaş Çocuk Ansiklopedisi’, İbrahim Kaypakaya’nın ‘Bütün Yazıları’ da yasak.
Karaca, çalışmasında tüm kitapları yasaklanan İsmail Beşikçi’ye ise ayrı bir bölüm ayırmış. Beşikçi’nin kitapları, Turgut Özal ve Süleyman Demirel dönemlerinde de yasak.
Evren devri Nazi dönemi gibi
„Milyonlarca kitap yakıldı ya da kağıda dönüştürüldü, hangi birini verelim“ diye başlayan en uzun listenin olduğu dönem 1980 ve 1989 arasındaki dönem. Yani darbeci general Kenan Evren’in dönemine ait. Bu dönemde 50 dolayında yayınevi 500 dolayında kitapevi kapandı ya da kapatıldı. Yazı işleri müdürleri hakkında bin yıla yakın hapis cezaları istendi. Şimdilerde 20 bin ile ifade edilen yasak kitabın bir çoğu darbe döneminde yasak listesine alındı. Yazar, „Bu kitap katliamı ancak Almanya’daki Nazi dönemi ile kayıs edilebilir“ diyor.
Öcalan’ın bütün kitapları yasak
Abdullah Gül’ün cumhurbaşkanı olduğu 2007 yılında, George Jerjian’ın ‘Gerçek Bizi Özgür Kılacak’, Dora Sakayan’ın ‘Bir Ermeni Doktorun Anıları‘, Enis Batur’un ‘Elma’ ve Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın bütün kitapları yasaklanmış.
Kitabın önsözü Belge Yayınları sahibi Ragıp Zarakolu’nun kaleminden. Özellikle Kenan Evren Dönemi’nde Türkiye’de 50 dolayında yayınevi ve 500 dolayında kitabevinin kapandığını anlatan Zarakolu yazısını şöyle bitiriyor: “Cumhuriyetin en başından beri, kitapları ve yazarları yargılama, gazetecileri hapsetme alışkanlığından kolay kolay vazgeçilemediği ortada.”
ETHA/İSTANBUL
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder